มู่หลาน หรือ ฮวา มู่หลาน (Hua Mulan) เป็นอีกหนึ่งตำนานสตรีจีนที่โด่งดังไปทั่วโลก และถูกแปรรูปเป็นสื่อบันเทิงทั้งจากในจีนและในตะวันตกเอง แต่ต้นตอที่แท้จริงของ “วีรสตรี” ในเรื่องนั้นมีที่ที่ไปจากไหนมาติดตามกัน
เรื่องราวเกี่ยวกับ “มู่หลาน” มีรายละเอียดแตกต่างกันออกไปตามเนื้อหาของแต่ละฉบับจากบันทึกโบราณ แต่ชื่อและเรื่องราวของเธอกลายเป็นที่รู้จักจากการปรากฏครั้งแรกในบทกลอนชื่อ “ลำนำมู่หลาน” (Ballad of Mulan) เป็นบทขับร้องจากยุคราชวงศ์เว่ยเหนือ (คริสต์ศักราช 386-557) อันอยู่ในช่วงที่เรียกว่าประวัติศาสตร์ราชวงศ์เหนือใต้ (คริสต์ศักราช 386-589) เนื้อหาของเรื่อง “ลำนำมู่หลาน” ปรากฏครั้งแรกในเอกสารในศตวรรษที่ 6
เชื่อกันว่า งานต้นฉบับเดิมสูญหายจนไม่มีหลงเหลืออีกแล้ว ครั้งต่อมา สมัยราชวงศ์หมิง สฺวี เว่ย์ เอาไปแต่งเป็นบทงิ้วชื่อ ว่า ฉือมู่หลานที่ฟู่ฉงจฺวิน 雌木蘭替父從軍(แม่สาวมู่หลานเข้าเป็นทหารแทนบิดา) มีเนื้อหาสององก์ทำให้เรื่องราวของมู่หลานมีชื่อเสียงขึ้นมา ต่อมาในสมัยราชวงศ์ชิง ฉู่ เหรินโฮ่ว เอาไปแต่งเป็นส่วนหนึ่งของนิยายเรื่อง สุยถัง มู่หลานจึงกลายเป็นตำนานเล่าขานในหมู่ชาวจีนทำนองเดียวกับตำนานเรื่องอื่นๆ
แต่ปัจจุบันแซ่”ฮวา”ได้รับการยอมรับมากที่สุด เนื่องจากสอดคล้องกับ ชื่อ มู่หลาน ที่แปลว่า กล้วยไม้ป่า(ดอกแมกโนเลีย) ซึ่งฮวา แปลว่า ดอกไม้ และสื่อถึงตัวตนความเป็นผู้หญิงของมู่หลาน นั่นเองแม้ว่าข้อมูลเกี่ยวกับตัวตนของเธอจะมีหลากหลาย แต่ข้อมูลที่เชื่อว่าน่าจะพอมีน้ำหนักมากที่สุดคือเรื่องราวที่เกิดขึ้นในเรื่องเกิดในช่วงประวัติศาสตร์จีนช่วงราชวงศ์เว่ยเหนือ แต่รายละเอียดหลายส่วนของเรื่องถูกเพิ่มเติมเข้ามาในช่วงราชวงศ์ถัง
